संधि विच्छेद-जब किसी शब्द को दो
भागों में तोड़ा जाता है और तोड़े हुए दोनों शब्द अपने शब्दों का अलग अलग सही अर्थ
देते हैं तब इस प्रक्रिया को संधि विच्छेद कहते हैं ।
यहाँ नीचे सूची में कुछ शब्द दिये गए
हैं जिन पर क्लिक करके आप संधि विच्छेद के कई उदहारण देख सकते हैं ।
संधि
का नाम |
संधि
विच्छेद |
संधि
का नियम |
संधि
का प्रकार |
(आच्छादन)
|
आ
+ छादन |
(आ
+ छ = आच्छ) |
व्यंजन
संधि |
(अब्धि)
|
अप्
+ धि |
प
वर्ग |
व्यंजन
संधि |
(अभिषेक)
|
अभि
+ सेक |
(भ्
+ स् = ष) |
व्यंजन
संधि |
(अभीष्ट)
|
अभि
+ इष्ट |
इ
+ इ = ई |
दीर्घ
संधि |
(अभ्यर्थी)
|
अभि
+ अर्थी |
यण
संधि |
|
(अभ्युदय)
|
अभि
+ उदय |
इ
+ उ = य + उ |
यण
संधि |
(अभ्युत्थान)
|
अभि
+ उत्थान |
इ
+ उ = य + उ |
यण
संधि |
(अब्ज)
|
अप्
+ ज |
(प
+ ज + ब्ज) |
व्यंजन
संधि |
(अधःफलित)
|
अधः
+ फलित |
विसर्ग
संधि |
|
(अधीक्षण)
|
अधि
+ इक्षण |
इ
+ इ = ई |
दीर्घ
संधि |
(अधोगति)
|
अधः
+ गति |
विसर्ग
संधि |
|
(अधोघात)
|
अधः
+ घात |
विसर्ग
संधि |
|
(अधोजल)
|
अधः
+ जल |
विसर्ग
संधि |
|
(अधःपतन)
|
अधः
+ पतन |
विसर्ग
संधि |
|
(अध्यादेश)
|
अधि
+ देश |
यण
संधि |
|
(अध्याहर)
|
अधि
+ आहार |
यण
संधि |
|
(अध्यक्ष)
|
अधि
+ अक्ष |
यण
संधि |
|
(अध्ययन)
|
अधि
+ अयन |
इ
+ अ = य + अ |
यण
संधि |
(अग्नाशय)
|
अग्नि
+ आशय |
इ
+ आ = य + आ |
यण
संधि |
(आज्ञानुसार)
|
आज्ञा
+ अनुसार |
आ
+ अ = आ |
दीर्घ
संधि |
(अञ्नाश)
|
अच्
+ नाश |
(च्
+ न = ञ्) |
व्यंजन
संधि |
(अजादि)
|
अच्
+ आदि |
च
वर्ग |
व्यंजन
संधि |
(अजंत)
|
अच्
+ अंत |
(च्
+ अ = ज्) |
व्यंजन
संधि |
(आमाशय)
|
आम
+ आशय |
अ
+ आ = आ |
दीर्घ
संधि |
(अम्मय)
|
अप्
+ मय |
(प्
+ म् = म्) |
व्यंजन
संधि |
(अन्नाभाव)
|
अन्न
+ आभाव |
अ
+ अ = आ |
दीर्घ
संधि |
(अन्तर्गत)
|
अन्तः
गत |
विसर्ग
संधि |
|
(अंतःकरण)
|
अंतः
+ करण |
विसर्ग
संधि |
|
(अनुच्छेद)
|
अनु
+ छेद |
(उ
+ छ = उच्छ) |
व्यंजन
संधि |
(अनुदित)
|
अनु
+ उदित |
दीर्घ
संधि |